Gelenekselliğe nispetle apayrı bir pratiği niteleyen modernlik, günlük dilde yaygın olarak çağdaşlıkla ve ilerlemeyle eşanlamda kullanılır. Çağdaşlık şeklindeki kullanım, tamamen subjektif iken, ilerleme şeklindeki kullanım, bir takım değerlerin tercihini gösterir. Şüphesiz gündelik kullanımlar sosyoloji literatüründeki bu kavrama verilen farklı anlamlardan mülhemdir. Bu çerçevede modernliğin özünün belirlenmesi hususunda üç temel yaklaşım, üç tür tanımlama tarzı söz konusudur. Okumaya devam et
Modernite; temel niteliği rasyonalite, sekülarite, individüalite ve utilitarite olan, Avrupa’da Rönesans, Reformasyon ve Aydınlanma hareketleriyle istikrar kazanan, bilahare de bütün dünyayı etkisi altına alan Batı’ya özgü yaşama biçiminin adıdır. Kutsal eksenindeki bir hayat ve evren tasavvurunu anlatan geleneğe nispetle modernite, her şeyden önce kendisini herhangi bir kutsal öğretiye endekslemeyen kurumsal ilişkiler ağına, toplumsal yapıya denk düşer. Okumaya devam et
Açıktır ki Türk dünyasına mensup devletlerin; varlıklarını müstakil olarak sürdürebilmeleri de aralarında beynelmilel işbirliğini sağlayabilmeleri de Batı medeniyetine denk bir medeniyet inşasını becerebilmeleri de onların kendi coğrafyalarında “rasyonel düşünce”yi ve “hukukun üstünlüğü”nü tesis edebilmelerine bağlıdır. Elbette bu, felsefî geleneğin yeniden ihyası anlamını taşımaktadır. Okumaya devam et
Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük’te “kerameti kendinden menkul” ifadesi; sahip olduğu nitelikleri abartarak söyleyen kimse için kullanılan bir söz, şeklinde tanımlanıyor… “Şeyhin kerameti kendinden menkul” deyince de aslında benzer bir anlam kastedilmektedir… Gerçek tasavvuf dejenere olup, halk, dinî duyguları istismar edilerek kandırılmaya, sömürülmeye, şu ya da bu istikamete yönlendirilmeye çalışılınca, bu işi yapanlara aldanılmaması için ikaz mahiyetinde bu ifade kullanılmış… Maalesef böylesi tipler günümüzde mebzul miktarda mevcut… Okumaya devam et
Bahaeddin Sağlam adlı tanımadığım bir “allame” (allameliği kendinden menkul), 2010 yılında yayınlanan şahsıma ait “Risale-i Nur’da Felsefe Eleştirisi” başlıklı monografiyi kendince tenkit etmiş… Bilenlerin malumudur; yazarlığa soyunmuş ve ün kazanmak isteyen tipler, okuyucularına rüşvet vermek zorundadır. O rüşvet de tenkittir. Maksadı da onları etkilemek, kendi lehine kamuoyu oluşturmaktır. Bu tipler kendilerini hem yazarın hem de okuyucularının akıl hocası zanneder. Hoşumuza gitmese de katlanıyoruz bu tiplere. Ancak; dürüst münekkidin iki vasfı olmalı: 1) Psikolojik yetenek, yani kendi içinden çıkma, yabancı bir düşünceyi kavrama gücü. 2) Tenkide kalkıştığı düşüncelerin bütün kıvrımlarını, bütün dönemeçlerini izleme kabiliyeti; eserin kaynaklarına vukufiyet, değerini kestirebilecek bir anlayışa sahip olma… Bahaeddin Sağlam nerede, o vasıflar nerede??? Bu vukufsuz ehli vukuf tipleri muhatap alışım, maalesef bir mecburiyettir. Zira cevap verilmeyince okuyucuları bunları gerçekten de “allame” zannediyor… Okumaya devam et
Sosyolojik açıdan “Kurumsallaşmış siyasî iktidar formu” olduğu söylenen devlet; fonksiyonel açıdan ister klasik-geleneksel örneklerdeki gibi “müşterek iyiliğin en yüksek görünümü ve ahlakî değerlerin cisimleşmiş şekli olarak, erdemli toplumun var oluşunu ve muhafazasını temin eden, itaatin mutlak gerekli olduğu tanrısal bir kefalet” şeklinde tanımlansın, isterse modern örneklerdeki gibi “bir toplumda meşru şiddeti tekelinde bulunduran güç” ya da “egemen sınıfın baskı aracı” biçiminde, her halükârda mensuplarından kendisine itaat edilmesini bekler… Bu gerekliliği sağlayan unsur da meşruiyet denilen şeydir. Yani meşruiyet, devlete niçin itaat edilmesi gerektiğini gösteren etik argümandır. Okumaya devam et
Sıddık Sami ONAR; 1957-1963 yılları arasında İstanbul Üniversitesi’nin rektörlüğünü yürüten “hukuk profesörü”… Askeri Cunta-Millî Birlik Komitesi’nin “kardeş kavgasına son vermek ve laiklik ilkesine aykırı uygulamaları durdurmak” bahanesiyle yaptığı meşum 27 Mayıs 1960 Darbesinin sivil mimarlarından… Hem darbe kışkırtıcısı hem de darbeye “meşru” diyebilen bir “hukukçu”… Okumaya devam et
23 Mart 2015 tarihli ulusal basında, birçok gazetede yayınlanan “TSK’DA KRİTİK BAŞÖRTÜSÜ KARARI” başlıklı haberi okuyunca; 2006’da vefat eden feminist yazar Duygu Asena’nın çok sayıda baskısı yapılmış olan “Değişen Bir Şey Yok” adlı kitabı aklıma geldi… Kitabı için kaleme aldığı tanıtım yazısında şöyle diyordu Asena: “Yok sözcüğü pek sevimli değil biliyorum ama yıllar önceki yazınızı bugün de köşenizde kullanabiliyorsanız ve okuyanlar ‘Gerçekten de böyle’ diye onaylıyorlarsa, evet, değişen bir şey yok demektir… Peki, o zaman akıntıya kürek mi çekiyoruz? Elbette değil… Değişimin kıpırtılarını görmek bile keyifli… Bir gün gelecek, her şey değişecek, güzel olacak…” Okumaya devam et
Muhafazakâr demokratların iktidara gelmelerinin hemen akabinde cereyan eden İslam’ı Protestanlaştırma çabalarının belki de en önemli örneklerinden birinin yaşandığı Üsküdar Subaşı Camii’ndeki “yüksek sosyeteye mensup, parmakları ojeli, dudakları rujlu, yüzleri makyajlı, açık baş bazı kadınlarla erkeklerin aynı safta ‘huşu içerisinde’ birlikte Cuma namazı kılma” olayının (2006) üzerinden hayli zaman geçti… Olayın o günlerde basındaki değerlendirmesi; “Protestan ve Ortodoks Hıristiyan misyonerlerinin üst yapılanması ‘Birlikte Dua Hareketi’nin bir organizasyonu olduğu” şeklinde idiyse de bu değerlendirmenin hayli spekülatif olduğu da açık. Okumaya devam et
Modern toplumun temel özelliği, eşitsizliği insanlar için bir veri ya da doğal bir hal şeklinde görmemesidir. Yurttaşlık şartlarında ahlakî temellendirme gerektiren husus da eşitlik değil, eşitsizliktir. Bu açıdan bakıldığında; yurttaşlığın özel bir bileşeni olarak eşitlik, Amerikan ve Fransız devrimlerinden bu yana, toplumsal değişim adına yürütülen siyasal mücadelelerin belki de en temel ilkesidir. Dahası; eşitlik modern bir değer olmanın ötesinde modernliğin kriteridir. Okumaya devam et
